Kłykciny kończyste

Kłykciny kończyste – objawy zakażenia

Kłykciny kończyste mają postać grudek i brodawek. Najczęściej atakują osłabione komórki, na przykład w miejscu uszkodzeń ciała (zadrapań, otarć). W początkowym stadium brodawki są nieduże, niebolesne (mają kilka mm) i twardawe. Ich powierzchnia może się delikatnie złuszczać. Z czasem, nieleczone, mogą powiększać się i rozrastać do wielkości kilkunastu centymetrów. Przyjmują wtedy kalafiorowaty kształt, który świadczy o intensywnym namnażaniu zainfekowanych wirusem komórek. Ich barwa może być różna: brunatna, różowa, w kolorze skóry, ciemnawa. Zazwyczaj większe kłykciny mają ciemniejszy kolor i tendencję do rogowacenia.

Czasami z obecnością zmian skórnych wiąże się świąd, ból podczas dotykania (a także podczas oddawania moczu), wysięki, nieprzyjemny zapach, krwawienie w miejscu ich pojawienia się oraz ból i dyskomfort podczas stosunku.

Objawy kłykcin kończystych kobiet i mężczyzn

Objawy choroby w przypadku jej pełnoobjawowego przebiegu, mogą różnić się w zależności od płci oraz tego, w którym miejscu zlokalizowane są zmiany. Kłykciny najczęściej pojawiają się w okolicach narządów płciowych i odbytu, kilka miesięcy po zakażeniu.

• U kobiet objawy pojawiają się zwykle na sromie (wargach sromowych), w pochwie oraz w okolicach odbytu.
• U mężczyzn zmiany mogą występować na trzonie prącia, żołędzi, napletku oraz w okolicach odbytu.

Infekcja HPV nie zawsze daje objawy wyłącznie na powierzchni ciała. Zdarzają się sytuacje, w których przerosty pojawiają się na szyjce macicy, w kanale odbytu i w cewce moczowej (stąd ból przy oddawaniu moczu). Zmiany mogą także pojawiać się na błonie śluzowej jamy ustnej (w tym na języczku, dziąsłach, wargach, policzkach, podniebieniu).

Warto wiedzieć, że łagodny przebieg zakażenia może objawiać się nie tylko brodawkami na ciele, ale także w postaci nawracającej brodawczakowości krtani. Dotyczy to zwłaszcza osób młodych i o osłabionej odporności. Dolegliwość ta nie stwarza ryzyka powstania nowotworów, lecz jest trudna w leczeniu. Ma też tendencję do nawracania, a w skrajnych przypadkach, może doprowadzić do całkowitej niedrożności dróg oddechowych, stanowiąc zagrożenie dla życia.

Wirus brodawczaka ludzkiego a nowotwory

Kłykciny kończyste to choroba, która może przyczynić się do rozwoju nowotworów. W przypadku kobiet infekcja HPV odpowiada za rozwój raka szyjki macicy, nowotwory pochwy i sromu. U mężczyzn mogą występować natomiast nowotwory prącia. Bardzo powszechne są także nowotwory odbytu wywoływane wspomnianym patogenem. W zależności od typów wirusa HPV może dojść także do rozwoju nowotworów głowy i szyi, choć są one rzadsze.

Kłykciny kończyste w ciąży

Wszystkie osoby aktywne seksualnie wystawiają się na ryzyko zakażenia HPV. Pomimo że w większości przypadków przebiega ono bezobjawowo, może stanowić pewne ryzyko, zwłaszcza w przypadku kobiet w ciąży. Jeśli rozwinie się u nich aktywna i objawowa infekcja w obrębie pochwy i szyjki macicy (kłykciny kończyste namnożą się intensywnie i przyjmą duże rozmiary), lekarz może zalecić cesarskie cięcie.

Potencjalnie istnieje też ryzyko (choć nie jest ono wysokie), że wirus brodawczaka zostanie transmitowany na dziecko w czasie porodu siłami naturalnymi. W efekcie u noworodka mogą wystąpić objawy choroby w okolicy narządów płciowych lub w rzadkich przypadkach - w gardle.

Kobiety w ciąży, ze względu na zmiany hormonalne, są bardziej narażone na ryzyko rozwoju nowotworów. Dodatkowo osłabiony ciążą układ odpornościowy obniża zdolność organizmu do zwalczania komórek nowotworowych. Najczęstszym z nich (obok raka piersi) jest wspomniany rak szyjki macicy, bezpośrednio związany z zakażeniem wirusem HPV. Kobiety, które mają niezdiagnozowane zmiany nowotworowe, w czasie porodu są narażone na krwotok, a nawet śmierć. Dlatego tak ważna jest diagnostyka kłykcin kończystych u kobiet, które planują ciążę lub w nią zaszły. Warto pamiętać, że podczas ciąży możliwe jest leczenie nowotworów na ich wczesnym etapie, chroniąc i matkę i dziecko.

Kłykciny kończyste - diagnostyka wirusa HPV

Diagnozowanie (a także leczenie) kłykcin kończystych leży w zakresie kompetencji kilku lekarzy:

• dermatologa,
• ginekologa (w przypadku kobiet),
• urologa (w w przypadku wystąpienia kłykcin kolczystych u mężczyzn),
• proktologa - przy występowaniu kłykcin kończystych odbytu,
• wenerologa.

Aby potwierdzić bądź wykluczyć obecność wirusa, można przeprowadzić kilka badań.

• W przypadku jednoznacznego wyglądu kłykcin wystarczy badanie fizykalne i oględziny, wykonane przez lekarza z doświadczeniem.
• Gdy wykwity występują wewnątrz ciała, konieczne może być wykonanie badań specjalistycznych, takich jak kolonoskopia, kolposkopia lub laryngoskopia.
• W przypadku "zwykłych" zmian skórnych, obecność HPV potwierdza się, przeprowadzając próbę z kwasem octowym. Jego zaaplikowanie na zmieniony fragment skóry powinno doprowadzić do jego zbielenia.
• W przypadku zmian krwawiących czy szybko rosnących konieczne jest wykonanie biopsji.
• Oprócz badań fizykalnych lekarz może zlecić przeprowadzenie testów genetycznych PCR na obecność wirusa HPV.

Osoby zarażone brodawczakiem powinny też wykonać badania pod kątem innych chorób, które przenoszą się drogą płciową. Są to: test na HIV, wirusowe zapalenie wątroby, kiłę, rzeżączkę. To samo dotyczy każdego partnera seksualnego osoby chorej.

Z czym można pomylić kłykciny kończyste?

Pojawienie się kłykcin nie zawsze oznacza zakażenie wirusem HPV. Podobne objawy daje infekcja krętkiem bladym. Jest to bakteria, która wywołuje kiłę. Jego obecność objawia się szarobiałymi i wilgotnymi zmianami. Swoim wyglądem przypominają kłykciny płaskie, zwłaszcza w początkowym stadium choroby. Objawy najczęściej pojawiają się w okolicach narządów płciowych. Oprócz tego kłykciny kończyste mogą  przypominać wyglądem brodawki łojotokowe czy włókniaka miękkiego.

Leczenie farmakologiczne

Organizm jest w stanie samodzielnie pozbyć się objawów zakażenia. Trwa to jednak dość długo, bo nawet do dwóch lat od momentu ich pojawienia się na ciele. Należy mieć jednak na uwadze, że zanik objawów nie oznacza wyleczenia. Niestety na wirusa nie ma leku. Zazwyczaj daje on o sobie znać w sytuacji, w której u zakażonej osoby dojdzie do spadku odporności. Oznacza to, że kłykciny kończyste mają tendencję do nawracania. Aby poprawić swój komfort życia, należy wtedy wdrożyć kurację lekami. Może ona doprowadzać do obumarcia zainfekowanych komórek lub podnieść odpowiedź immunologiczną organizmu. Lekami stosowanymi na pojawiające się kłykciny są:

• kwas trójcholorooctowy - stosowany miejscowo, powodujący martwicę powstałych zmian,
• interferon - wstrzykiwany miejscowo,
• imikwimod -  stosowany miejscowo, pobudza komórki do wytwarzania cytokin i interferonu alfa, które działają przeciwwirusowo,
• podofilotoksyna - hamuje namnażanie się zainfekowanych komórek i prowadzi do martwicy powstałych zmian.

Kurację leczniczą można przeprowadzać samodzielnie, według zaleceń lekarza.

Zabiegowe leczenie kłykcin kończystych

Jeśli metody farmakologiczne zawiodą, należy podjąć leczenie zabiegowe. W celu pozbycia się brodawek narządów płciowych można skorzystać z kilku opcji zabiegów chirurgicznych. Są to:

• krioterapia - czyli wymrażanie przy użyciu ciekłego azotu,
• laseroterapia,
• elektrokoagulacja - przy użyciu prądu zmiennego,
• leczenie fotodynamiczne - z zastosowaniem promieniowania UV,
• wycięcie chirurgiczne,
• łyżeczkowanie.

Zabiegi te pozwalają na skuteczne usunięcie powstałych zmian. Nie ma jednak gwarancji, że nie powrócą. Warto też mieć na uwadze, że próby leczenia domowego okazują się nieskuteczne, a w dodatku mogą stać się przyczyną opóźnienia w rozpoczęciu właściwej terapii. To z kolei może prowadzić do pogorszenia zdrowia i komfortu chorego.

Skutki zakażenia i profilaktyka

W większości przypadków kłykciny kończyste ustępują samoistnie lub dzięki podjętemu leczeniu. Dość często nie powodują trwałych powikłań. Jednak sama choroba, zwłaszcza nieleczona, pogarsza jakość życia, powodując uczucie wstydu, ograniczając aktywność seksualną oraz wywołując niepokój związany z potencjalnym zakażeniem partnera lub partnerki. Dodatkowo zmienione miejsca mogą być przyczyną stanów zapalnych, które utrudniają funkcjonowanie.

Dlatego bardzo istotne jest podejmowanie działań profilaktycznych, które ograniczają ryzyko zarażenia i kontakt z wirusem HPV. Należą do nich:

• zaszczepienie się przeciwko HPV - szczepionka chroni przed kłykcinami kończystymi, rakiem szyjki macicy i odbytu (rekomendowana jest osobom w wieku 11-12 lat, przed pojęciem współżycia),
• stosowanie prezerwatyw i środków ochronnych np. podczas stosunku oralnego,
• wykonywanie badań pod kątem chorób wenerycznych, zwłaszcza przy kontaktach z nowym partnerem seksualnym,
• unikanie częstej zmiany partnerów seksualnych,
• dbanie o higienę - także intymną.