Zapewne każda z nas słyszała o tabletce „dzień po” - czy jednak mamy rzetelną wiedzę na jej temat ? Istnieje wiele krążących mitów, które mogą wprowadzić Cię w błąd. W tym artykule spróbujemy przybliżyć ci pewne informacje dotyczące między innymi takich zagadnień, jak: co zrobić w sytuacji, gdy lekarz odmówi ci wystawienia recepty na antykoncepcję awaryjną ? Czy tylko ginekolog może wystawić receptę na pigułkę po stosunku ? A także czym jest antykoncepcja postkoitalna i jakie wykazuje działanie. Miłej lektury!
Zamów najpopularniejsze leki - tabletka dzień po :
Co to jest antykoncepcja postkoitalna i jak działa?
Antykoncepcja postkoitalna z reguły określana jest jako antykoncepcja po stosunku lub antykoncepcja awaryjna. Wykorzystywana jest w sytuacjach gdy podczas stosunku płciowego nie zastosowano żadnej ochrony przed zapłodnieniem lub gdy ochrona ta zawiodła. Nie jest to tradycyjna metoda antykoncepcji, ale jest jednym ze sposobów na zapobieganie niechcianej ciąży. Stosowana jest między innymi w takich przypadkach jak: pęknięcie lub zsunięcie się prezerwatywy, pominięcie lub niezażycie pigułki antykoncepcyjnej, czy też doświadczenie przemocy seksualnej.
Tabletka po zapobiega zapłodnieniu poprzez uniemożliwienie owulacji lub jej opóźnienie. Polega również na zagęszczaniu śluzu szyjkowego, aby utrudniło plemnikom drogę do zapłodnienia, czyli dostania się do komórki jajowej oraz jej zagnieżdżenia.
Czytaj: Od tabletki do plastra – porównanie rodzajów antykoncepcji hormonalnej
Wbrew pozorom środki te nie działają wczesnoporonne, a jedynie hamują owulację i utrudniają zagnieżdżenie się zarodka. Udowodniono, że nie przerywają one istniejącej już ciąży, nie prowadzą do obumarcia płodu oraz nie wpływają negatywnie na jej rozwój. Należy jednak pamiętać, że tabletki tego typu działają doraźnie i nie są przeznaczone do stałego stosowania.
Jak szybko należy przyjąć pigułkę "dzień po"?
W Polsce dostępne są dwa rodzaje pigułek po stosunku:
- Ellaone — preparat opierający się na substancji czynnej zwanej octanem uliprystalu. Według zaleceń pigułkę należy przyjąć maksymalnie do 120 godzin (5 dni) od dnia, w którym nastąpił stosunek płciowy bez zabezpieczenia.
- Escapelle — lek bazujący na działaniu lewonorgestrelu. Tabletkę należy przyjąć do 72 godzin (3 dni) po odbyciu niezabezpieczonego stosunku seksualnego.
Środki antykoncepcji awaryjnej cechują się dużą skutecznością, jednak nigdy nie dadzą 100% pewności, że nie doszło do zapłodnienia. Największą skuteczność wykazują w pierwszych dwunastu godzinach od niezabezpieczonego stosunku. Z każdym kolejnym dniem niestety spada ich skuteczność.
Sprawdź: Twoja e-recepta straciła ważność? Co zrobić w takiej sytuacji?
Czy tabletka "dzień po" jest na receptę?
Od kwietnia 2015 roku w wyniku postanowień podjętych przez Komisję Europejską dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności stosowania tabletki „dzień po” w polskich aptekach istniała możliwość zakupu środka bez recepty. Warunkiem było ukończenie 15 roku życia.
Aktualnie w przeciwieństwie do wielu innych państw Unii Europejskiej, tabletka „dzień po” jest dostępna w naszym kraju tylko i wyłącznie na receptę. Podobną formę otrzymania antykoncepcji po stosunku oprócz naszego kraju preferują jedynie Węgry. Pozostałe kraje mogą uzyskać środek w aptece bez potrzeby udania się do lekarza po receptę. Ograniczenie dostępności antykoncepcji awaryjnej w Polsce nastąpiło od 23 lipca 2017 roku. To wtedy ówczesny minister zdrowia postanowił, że antykoncepcja awaryjna powinna być traktowana i stosowana, jak inne środki hormonalne, które sprzedawane są na receptę. Wtedy też przegłosowano projekt ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, na podstawie której zakup tabletki po w aptece wymaga okazania recepty.
Kto może wypisać receptę na tabletkę "dzień po"?
Powszechnie panuje pogląd, że receptę na antykoncepcję awaryjną może wypisać jedynie specjalista z zakresu ginekologii i położnictwa. Nic bardziej mylnego! Receptę można otrzymać od lekarza każdej specjalności, nawet lekarza nocnej, czy świątecznej opieki medycznej. W przypadku, gdy liczy się czas, który odgrywa niezwykle istotną kwestię, w tym przypadku nie możemy oczekiwać na wizytę kilka dni. W tej sytuacji ratunkiem mogą okazać się przychodnie online. Telemedycyna wychodzi naprzeciw tego typu sytuacjom. Już teraz masz możliwość odbycia e-wizyty, gdzie w kilka minut otrzymasz potrzebną receptę.
Czytaj również: Tabletka “Dzień Po” – Jak działa i jak dostać na nią receptę?
Kiedy lekarz może odmówić wypisania recepty na antykoncepcję awaryjną?
Powodem odmowy udzielenia pomocy w postaci wypisania recepty na antykoncepcję awaryjną może być wiek pacjentki. Na podstawie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty - jeśli masz mniej niż 16 lat do przeprowadzenia badania lub udzielenia świadczenia wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego - najczęściej jest to rodzic. Bez zgody opiekuna lekarz ma prawo do odmowy wypisania recepty na tabletkę dzień po.
Możesz również otrzymać odmowę ze względów medycznych. Jeśli lekarz uzna, że zażycie środków hormonalnych przez pacjentkę jest niewskazane w oparciu o wyniki badań, choroby lub inne przesłanki odmowa jest uzasadniona.
Zgodnie z polskim prawem każdy lekarz ma możliwość odmowy wypisania recepty na tabletkę po stosunku, powołując się na klauzulę sumienia. Jest to zapis w Kodeksie Etyki Lekarskiej, zgodnie z którym lekarz ma prawo do powstrzymania się od postępowania, które jest niezgodne z jego sumieniem i nie zagraża życiu pacjenta. Lekarz powinien jednak wskazać możliwości uzyskania tego świadczenia u innego specjalisty lub w innym zakładzie opieki zdrowotnej. Ma jednocześnie obowiązek uzasadnić i odnotować fakt odmowy udzielenia pomocy w dokumentacji medycznej. Z drugiej strony lekarz podlega odpowiedzialności zawodowej w związku z niewłaściwym wykonywaniem swojego zawodu (naruszenie obowiązku udzielania świadczeń zdrowotnych, nadużywanie klauzuli sumienia, niewykonywanie zawodu zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej), cywilnej (np. naruszenie dóbr osobistych czy też wyrządzenie szkody), czy nawet karnej (jeśli naraża pacjentkę/pacjenta na bezpośrednie niebezpieczeństwo).
Czym może zatem skutkować odmowa recepty na tabletkę dzień po ze względów etycznych ? Tym, że szukając pomocy, gdzie indziej narażasz się na późniejsze jej zażycie, co może wykazywać mniejszą skuteczność pigułki.
Jak szybko uzyskać receptę na tabletkę "dzień po"?
W sytuacji, gdy nie masz pewności co do uzyskania recepty od lekarza z powodu przesłanek etycznych lub też czas nie zawsze pozwala Ci na odbycie stacjonarnej wizyty w gabinecie lekarskim, masz możliwość skorzystania z najnowszych rozwiązań, jakimi są wizyty online. Przy wypisaniu recepty na pigułkę po nie ma konieczności odbycia badania — wiąże się to z tym, że środek uznany jest za dość bezpieczny, a wypełnienie wywiadu medycznego w zupełności wystarcza do wykluczenia przeciwwskazań. Platformy telemedyczne posiadają odrębną usługę „tabletki po”, co daje Ci 100% pewność otrzymania recepty. Obecnie uzyskasz kod recepty już nawet w kilka minut. Wiąże się to z tym, że usługę zrealizujesz bez potrzeby wychodzenia z domu — zarówno w weekendy, jak i święta, kiedy tradycyjne przychodnie bywają zamknięte. Pacjentka od razu po wizycie otrzymuje e-receptę w formacie pdf na skrzynkę pocztową oraz kod recepty za pomocą wiadomości sms. Taką receptę zrealizujesz w każdej aptece ! Konieczne będzie jedynie podanie swojego numeru Pesel oraz kodu recepty.
