Co podnosi ciśnienie krwi? Najczęstsze przyczyny wysokiego ciśnienia

Autor: Zespół Receptovo

Dodano: 17 maja 2023
Data modyfikacji: 14 września 2024

8 minut czytania

Wysokie ciśnienie krwi, znane również jako nadciśnienie, jest jedną z najczęstszych chorób dotykających miliony ludzi na całym świecie. Może to prowadzić do poważnych powikłań, takich jak choroby układu krążenia, udar mózgu i choroby nerek. Istnieje wiele przyczyn wysokiego ciśnienia krwi, ale jedną z głównych przyczyn jest styl życia i dieta. Zbyt dużo soli, brak ruchu, palenie tytoniu i otyłość to tylko niektóre z czynników, które podnoszą ciśnienie krwi. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są najczęstsze przyczyny wysokiego ciśnienia krwi, jak unikać skutków ubocznych oraz jak zachować zdrowie serca i układu krążenia. 

 

Zamów najpopularniejsze leki na nadciśnienie tętnicze:
Nazwa leku
Amlozek
Dodaj do recepty
Nazwa leku
Bisocard
Dodaj do recepty
Nazwa leku
Polpril
Dodaj do recepty

Co to jest choroba nadciśnieniowa i jakie są jej objawy?

Nadciśnienie tętnicze, zwane także nadciśnieniem, to stan, w którym ciśnienie krwi w tętnicach jest stale powyżej normy. Ciśnienie krwi wynosi zwykle 120/80 mmHg (milimetry słupa rtęci), a wartości powyżej 140/90 mmHg uważane są za wysokie.

Wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do wielu poważnych komplikacji zdrowotnych, takich jak choroby serca, choroby nerek i udar. Jednak choroba często przez długi czas nie daje żadnych widocznych objawów, dlatego też nazywana jest „cichym zabójcą”. Dlatego tak ważne jest regularne sprawdzanie ciśnienia krwi, nawet jeśli nie masz objawów.

Mimo że nadciśnienie tętnicze jest często bezobjawowe, to jednak istnieją pewne symptomy, na które warto zwrócić uwagę. Objawy te zazwyczaj pojawiają się, dopiero gdy ciśnienie krwi jest bardzo wysokie i obejmują:

  1. Bóle głowy - może to być uczucie tępego lub pulsującego bólu, który zwykle występuje z tyłu głowy, ale może pojawić się także w okolicy skroni lub czoła.
  2. Zawroty głowy - często występujące zawroty głowy to częsty objaw nadciśnienia tętniczego. Mogą być to uczucia osłabienia, mroczków przed oczami, chwiejności, utraty równowagi lub omdlenia.
  3. Problemy z oddychaniem - osoby z nadciśnieniem tętniczym często odczuwają duszność i problemy z oddychaniem, które mogą być spowodowane osłabieniem mięśni lub zwiększonym obciążeniem układu krążenia.
  4. Ból w klatce piersiowej - ból i ucisk w klatce piersiowej są zwykle objawami, gdy wysokie ciśnienie krwi jest tak wysokie, że zakłóca krążenie.

Warto pamiętać, że powyższe symptomy nie muszą oznaczać, że osoba cierpi na nadciśnienie tętnicze. Mogą one być również wynikiem innych schorzeń, dlatego też warto udać się do lekarza w celu dokładnej diagnozy.

Konsultacja medyczna online - Receptovo

Czy genetyka wpływa na ciśnienie krwi?

Wysokie ciśnienie krwi, znane również jako nadciśnienie tętnicze, jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych na całym świecie. Na ciśnienie krwi może wpływać wiele czynników, ale jednym z głównych czynników ryzyka jest genetyka.

Badania naukowe wykazały silną korelację między wysokim ciśnieniem krwi a genetyką. Badania prowadzone na całym świecie pokazują, że aż 30-60% przypadków nadciśnienia tętniczego ma charakter dziedziczny. Dziedziczność wpływa na wiele czynników, które mogą wpływać na ciśnienie krwi. Na przykład geny mogą wpływać na reakcję naczyń krwionośnych na hormony i neuroprzekaźniki, takie jak adrenalina i norepinefryna. Geny mogą również wpływać na twoją wrażliwość na sól i sposób, w jaki twoje ciało przetwarza tłuszcze i cukry.

Należy jednak pamiętać, że genetyka jest tylko jednym z czynników wpływających na wysokie ciśnienie krwi. Inne czynniki, takie jak dieta, styl życia, palenie tytoniu i stres, również odgrywają pewną rolę. Niektóre badania sugerują, że zmiany diety i stylu życia mogą kontrolować wysokie ciśnienie krwi, nawet u osób z genetycznym ryzykiem choroby.

Najważniejsze jest to, że chociaż genetyka odgrywa rolę w rozwoju nadciśnienia, nie są one czynnikami determinującymi.

Nadmiar soli w diecie a wysokie ciśnienie krwi

Spożywanie zbyt dużej ilości soli w diecie jest jednym z głównych czynników ryzyka nadciśnienia tętniczego. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby dzienne spożycie soli nie przekraczało 5 g, jednak w rzeczywistości przeciętny Polak spożywa dziennie około 10-12 g soli. Nadmiar soli podnosi ciśnienie krwi, zwiększając ilość płynów w organizmie, zwiększając ilość krwi krążącej w naczyniach krwionośnych.

Liczne badania potwierdziły związek między nadmiernym spożyciem soli a wysokim ciśnieniem krwi. W jednym z badań naukowcy odkryli, że osoby, które spożywały więcej niż 9 g soli dziennie, miały 2,5 razy większe ryzyko rozwoju nadciśnienia niż osoby, które spożywały mniej niż 6 g soli dziennie. Warto również zauważyć, że niektórzy ludzie są bardziej wrażliwi niż inni na wpływ soli na ciśnienie krwi. Może to wynikać z indywidualnych predyspozycji genetycznych. Dlatego warto ograniczyć spożycie soli, zwłaszcza jeśli w rodzinie występowało nadciśnienie.

Co ciekawe, nie tylko sól kuchenna, ale także przetworzona żywność bogata w sód może prowadzić do nadmiernego spożycia soli. Dlatego warto zwracać uwagę na etykiety produktów i wybierać te z mniejszą zawartością soli.

Jak stres wpływa na poziom ciśnienia krwi?

Stres jest powszechny w naszym życiu i może mieć wpływ na nasze zdrowie. Wiele badań naukowych potwierdziło, że długotrwały stres może prowadzić do podwyższonego ciśnienia krwi. Ale jak dokładnie stres wpływa na nasze ciśnienie tętnicze krwi?

Kiedy jesteśmy zestresowani, nasze ciała wytwarzają hormony, takie jak adrenalina i kortyzol, które podnoszą ciśnienie krwi. Adrenalina zwęża naczynia krwionośne, zwiększa opór naczyniowy i podnosi ciśnienie krwi. Kortyzol z kolei zwiększa wchłanianie sodu i wody przez nerki, co skutkuje zwiększeniem objętości krwi i podwyższonym ciśnieniem krwi.

Długotrwały stres może prowadzić do zmian w stylu życia, takich jak:Niezdrowa dieta, brak ruchu i nadużywanie substancji, takich jak alkohol i tytoń. Te czynniki również przyczyniają się do wysokiego ciśnienia krwi.

Jednym z najważniejszych sposobów na zmniejszenie wpływu stresu na ciśnienie krwi jest stosowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, joga i głębokie oddychanie. Regularna aktywność fizyczna i zdrowa dieta mogą również pomóc zmniejszyć stres i obniżyć ciśnienie krwi. Badania naukowe potwierdzają, że redukcja stresu i jego skutków zdrowotnych może pomóc w zapobieganiu i leczeniu nadciśnienia tętniczego.

Czy kofeina ma wpływ na ciśnienie tętnicze krwi?

Kofeina jest jedną z najczęściej spożywanych substancji psychoaktywnych na świecie i znajduje się w kawie, herbacie, napojach energetycznych i wielu innych napojach. Jest to również często związane z wysokim ciśnieniem krwi. Ale czy rzeczywiście wpływa na nasze ciśnienie krwi? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników.

Badania wykazały, że kofeina może tymczasowo podnieść ciśnienie krwi natychmiast po spożyciu, ale efekt ten jest zwykle krótkotrwały i ustępuje w ciągu kilku godzin. Ponadto niektóre badania sugerują, że regularne spożywanie kofeiny może prowadzić do tolerancji, a nawet zmniejszać wpływ na ciśnienie krwi w miarę upływu czasu.

Jednak wpływ kofeiny na ciśnienie krwi zależy od indywidualnych cech organizmu. Osoby z wysokim ciśnieniem krwi lub wrażliwością na kofeinę powinny unikać przedawkowania kofeiny, ponieważ ciśnienie krwi może znacznie wzrosnąć po spożyciu kofeiny.

Kofeina może wpływać na ciśnienie krwi, ale zależy to raczej od indywidualnych czynników niż reguł. Osoby z wysokim ciśnieniem krwi lub wrażliwe na kofeinę powinny ograniczyć jej spożycie. Jednak dla większości ludzi umiarkowane ilości kofeiny nie stanowią problemu z ciśnieniem krwi.

Wysokie ciśnienie krwi, a nadwaga - jakie jest połączenie?

Nadciśnienie jest stanem stale wysokiego ciśnienia krwi. Wysokie ciśnienie krwi zwiększa ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych, takich jak choroba wieńcowa, zawał serca, zastoinowa niewydolność serca, choroba nerek i udar. Jednym z czynników ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego jest nadwaga lub otyłość.

Badania wykazały, że każde 10 kg masy ciała zwiększa skurczowe ciśnienie krwi o około 2 do 3 mmHg. Ponadto otyłość wpływa na poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, powodując oporność na insulinę i zwiększając ryzyko chorób układu krążenia i cukrzycy.

Według American Heart Association, aby zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, należy dążyć do zdrowej wagi przy regularnych ćwiczeniach i zdrowej diecie. U osób z nadwagą lub otyłością utrata 5-10% masy ciała obniża ciśnienie krwi o 5-10 mmHg.

Ważne jest, aby utrzymywać zdrową wagę, podejmować kroki w celu uniknięcia otyłości i regularnie sprawdzać ciśnienie krwi. Osoby z nadwagą lub otyłością powinny skonsultować się z lekarzem w celu opracowania indywidualnego planu leczenia, który obejmuje zmiany stylu życia, takie jak dieta i ćwiczenia fizyczne oraz leki przeciwnadciśnieniowe, jeśli to konieczne.

Dlaczego palenie papierosów podnosi ciśnienie krwi?

Palenie jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka chorób układu krążenia. Często towarzyszy temu nadciśnienie. Badania naukowe wykazały, że palenie papierosów ma bezpośredni wpływ na podniesienie ciśnienia krwi.

Tytoń zawiera wiele substancji chemicznych, które mają szkodliwy wpływ na organizm ludzki. Przede wszystkim nikotyna, główna substancja psychoaktywna zawarta w tytoniu. Nikotyna jest stymulantem układu nerwowego, który zwiększa ciśnienie krwi poprzez zwężenie naczyń krwionośnych. Ponadto nikotyna zmniejsza przepływ krwi i prowadzi do niedotlenienia narządów, zwiększając tym samym ryzyko chorób układu krążenia.

Dym papierosowy zawiera również tlenek węgla, gaz, który jest toksyczny dla organizmu. Wdychanie tlenku węgla zmniejsza ilość tlenu w organizmie i zwęża naczynia krwionośne. To z kolei prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi. Badania naukowe wykazały, że ludzie, którzy palą, są bardziej narażeni na choroby układu krążenia, takie jak nadciśnienie. Palenie jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka chorób układu krążenia. Rzucenie palenia może szybko obniżyć ciśnienie krwi i zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia.

Jaka żywność podnosi ciśnienie krwi?

Istnieje wiele rodzajów żywności, które wpływają na ciśnienie krwi. Niektóre są szczególnie szkodliwe, podczas gdy inne pomagają regulować ciśnienie krwi.

Jednym z największych wrogów zdrowia serca i naczyń krwionośnych jest wysokotłuszczowa i wysokokaloryczna żywność, zwłaszcza fast foody. Są to zazwyczaj pokarmy bogate w sól, tłuszcze trans, tłuszcze nasycone, cukier i sztuczne składniki. Regularne ich spożywanie prowadzi do otyłości i zwiększa ryzyko nadciśnienia. Kolejną grupą pokarmów, które negatywnie wpływają na ciśnienie krwi, są pokarmy bogate w sód. Nadmiar soli w diecie powoduje zwiększenie objętości krwi w organizmie, zwiększając obciążenie naczyń krwionośnych i podnosząc ciśnienie krwi. Według Światowej Organizacji Zdrowia osoba dorosła nie powinna spożywać więcej niż 5 gramów soli dziennie.

Z drugiej strony istnieją również pokarmy i składniki diety, które mogą pomóc obniżyć ciśnienie krwi. Takie produkty obejmują Owoce, warzywa, orzechy, produkty pełnoziarniste, chude mięso i ryby. Są to pokarmy bogate w składniki odżywcze, takie jak potas, magnez, wapń i błonnik, które pozytywnie wpływają na układ krwionośny.

Badania naukowe wykazały, że dieta DASH, która jest bogata w warzywa, owoce, chude mięso i ryby, produkty pełnoziarniste i orzechy, może pomóc w regulacji ciśnienia krwi. Badania pokazują, że dieta DASH może obniżyć skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi o około 11/6 mmHg.

Czytaj także: Jak dieta DASH pomaga obniżyć ciśnienie krwi i poprawić zdrowie?

Jak cukrzyca wpływa na poziom ciśnienia krwi?

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną charakteryzującą się wysokim poziomem cukru we krwi. Nadciśnienie tętnicze jest jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy i niekorzystnie wpływa na stan zdrowia pacjentów.

Badania wykazały, że cukrzyca typu 2 zwiększa ryzyko nadciśnienia. Według badania przeprowadzonego przez American Diabetes Association, wysokie ciśnienie krwi występuje u około 20-60% osób z cukrzycą typu 2, co czyni to powikłanie jednym z najczęstszych powikłań u osób z tą chorobą.

Mechanizmy, za pomocą których cukrzyca wpływa na ciśnienie krwi, nie są w pełni poznane. Jednym z czynników jest uszkodzenie naczyń krwionośnych z powodu wysokiego poziomu cukru we krwi. Wysoki poziom glukozy uszkadza ściany naczyń krwionośnych, powodując ich pogrubienie i utrudniając przepływ krwi. Z biegiem czasu zmiany te prowadzą do zwiększonego oporu naczyniowego i podwyższonego ciśnienia krwi.

Dodatkowo zwiększone ryzyko nadciśnienia tętniczego u pacjentów z cukrzycą typu 2 może wynikać z zaburzeń hormonalnych. Insulina, hormon wytwarzany przez trzustkę, jest ważnym regulatorem ciśnienia krwi. Osoby z cukrzycą typu 2 mają zmniejszoną produkcję lub oporność na insulinę, co może przyczyniać się do wzrostu ciśnienia krwi.

Ważne jest, aby osoby z cukrzycą monitorowały ciśnienie krwi i rozpoczynały odpowiednie leczenie, aby zmniejszyć ryzyko powikłań. Według American Diabetes Association celem leczenia osób z cukrzycą typu 2 i nadciśnieniem jest utrzymanie ciśnienia krwi poniżej 130/80 mmHg. Farmakoterapia, dieta niskosodowa i zwiększona aktywność fizyczna to skuteczne sposoby kontrolowania ciśnienia krwi u osób z cukrzycą.

Nadciśnienie krwi u dzieci - co warto wiedzieć?

Nadciśnienie tętnicze u dzieci jest zwykle związane z problemami zdrowotnymi, takimi jak otyłość, brak ruchu, zła dieta, palenie tytoniu, nadciśnienie u rodziców lub członków rodziny oraz stres. Jest to długotrwały stan wysokiego ciśnienia krwi.

Badania wykazały, że odsetek dzieci z nadciśnieniem tętniczym wzrósł w ostatnich latach, a badania przesiewowe wykrywają tę chorobę u 2-5% dzieci w wieku szkolnym.

Jednym z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego u dzieci jest otyłość. Badania pokazują, że dzieci z nadwagą lub otyłością są pięć razy bardziej narażone na nadciśnienie niż dzieci z prawidłową masą ciała. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest brak aktywności fizycznej. Dzieci prowadzące siedzący tryb życia są bardziej narażone na rozwój choroby niż dzieci aktywne fizycznie.

Dieta również odgrywa rolę w rozwoju choroby. Badania pokazują, że dieta bogata w sól, tłuszcz i cukier może zwiększać ryzyko nadciśnienia tętniczego u dzieci. Wprowadź zdrową dietę bogatą w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, białko roślinne i zdrowe tłuszcze. Stosując odpowiednią dietę, możesz zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby. Warto zwrócić uwagę na genetyczną predyspozycję do nadciśnienia tętniczego. Jeśli ktoś w twojej rodzinie cierpi na tę chorobę, twoje dzieci powinny być regularnie sprawdzane i badane, aby wcześnie wykryć tę chorobę.

Palenie jest również ważnym czynnikiem ryzyka. Dzieci, których rodzice palą, są bardziej narażone na zachorowanie niż te, których rodzice nie palą.

Wysokie ciśnienie krwi u dzieci może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak choroby serca, choroby nerek i udar mózgu. Dlatego ważne jest, aby dzieci regularnie odwiedzały lekarza, a rodzice pomagali im w utrzymaniu zdrowego stylu życia poprzez zdrowe odżywianie i regularne ćwiczenia.

Leki, które mogą podnosić ciśnienie krwi – jak unikać niepożądanych skutków ubocznych?

Leki podnoszące ciśnienie krwi to leki, które wpływają na współczulny układ nerwowy i układ renina-angiotensyna. Mogą to być leki stosowane w leczeniu depresji, astmy, alergii, nadczynności tarczycy i niektóre leki przeciwbólowe. Mogą powodować niepożądane skutki uboczne.

Jednym z leków, który może podnieść ciśnienie krwi, jest lek zmniejszający przekrwienie zwany pseudoefedryną, który jest stosowany w leczeniu kataru. Badania naukowe wykazują, że pseudoefedryna sprzyja zwężaniu naczyń i może zwiększać ciśnienie krwi. Dotyczy to również niektórych leków przeciwbólowych, takich jak: Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Może powodować zatrzymanie sodu i płynów, co może prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi.

Niektóre leki, takie jak inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), są stosowane w leczeniu depresji, która może wpływać na ciśnienie krwi. Badania naukowe pokazują, że przyjmowanie SSRI zwiększa aktywność współczulnego układu nerwowego i może podnosić ciśnienie krwi.

Aby uniknąć skutków ubocznych związanych z lekami, zawsze skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem przyjmowania jakichkolwiek leków, w tym leków dostępnych bez recepty. Lekarz może dostosować dawkę lub przepisać inny lek, który nie podnosi ciśnienia krwi. Ponadto pacjenci powinni regularnie kontrolować ciśnienie krwi i zgłaszać lekarzowi wszelkie nieprawidłowości.

FAQ - najczęściej zadawane pytania o przyczyny wysokiego ciśnienia krwi

Co to jest wysokie ciśnienie krwi?

Wysokie ciśnienie krwi, nazywane także nadciśnieniem tętniczym, to stan, w którym siła krwi przepływającej przez tętnice jest wyższa niż norma. Wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca i nerek, choroba niedokrwienna serca, udar mózgu i wiele innych.

Jakie są przyczyny wysokiego ciśnienia krwi?

Wysokie ciśnienie krwi może być spowodowane wieloma czynnikami, w tym:
- otyłością i brakiem aktywności fizycznej
- wysokim spożyciem soli
- paleniem papierosów
- spożywaniem alkoholu w nadmiarze
- genetycznymi czynnikami ryzyka, takimi jak choroba serca w rodzinie

Jakie są objawy wysokiego ciśnienia krwi?

W większości przypadków wysokie ciśnienie krwi nie powoduje objawów, dlatego często określane jest jako "cicha choroba". Jednak niektórzy ludzie z wysokim ciśnieniem krwi mogą odczuwać zawroty głowy, bóle głowy, duszność, zmęczenie i problemy z widzeniem.

Jakie są sposoby na kontrolowanie wysokiego ciśnienia krwi?

Kontrolowanie wysokiego ciśnienia krwi może pomóc w zapobieganiu poważnym chorobom.
Oto kilka sposobów, które mogą pomóc w kontrolowaniu ciśnienia krwi:
- zmniejszenie spożycia soli
- zwiększenie aktywności fizycznej
- utrzymywanie zdrowej masy ciała
- ograniczenie spożycia alkoholu
- stosowanie leków przepisanych przez lekarza

Czy wysokie ciśnienie krwi można wyleczyć?

W większości przypadków wysokie ciśnienie krwi nie jest wyleczalne, ale można je kontrolować. W przypadku ciężkiego nadciśnienia tętniczego lekarz może przepisać leki, które pomagają obniżyć ciśnienie krwi i zmniejszyć ryzyko poważnych chorób serca i nerek. Jednak leczenie nadciśnienia tętniczego jest zwykle długotrwałe i wymaga zmiany stylu życia oraz regularnej opieki medycznej.
PODSUMOWANIE
  • Podwyższone ciśnienie krwi (nadciśnienie tętnicze) jest poważnym problemem zdrowotnym, który zwiększa ryzyko chorób serca, udarów mózgu i chorób nerek.
  • Istnieje wiele czynników ryzyka, które wpływają na rozwój nadciśnienia tętniczego, w tym: palenie papierosów, otyłość, brak aktywności fizycznej, wysokie spożycie soli i alkoholu oraz stres.
  • Istnieją także leki, które mogą wpływać na ciśnienie krwi, takie jak niektóre leki przeciwbólowe, sterydy i doustne środki antykoncepcyjne.
  • Istnieją jednak sposoby na zmniejszenie ryzyka nadciśnienia tętniczego, w tym: zdrowa dieta, aktywność fizyczna, kontrolowanie wagi, unikanie palenia papierosów i ograniczanie spożycia alkoholu.
  • Warto również regularnie kontrolować ciśnienie krwi i skonsultować się z lekarzem w przypadku podejrzenia nadciśnienia tętniczego.
  • Badania naukowe są kluczowe w zrozumieniu i leczeniu wysokiego ciśnienia krwi.
  • Istnieje wiele czynników, które wpływają na ciśnienie krwi, w tym dieta, styl życia i choroby.
  • Kontrolowanie ciśnienia krwi jest ważne dla zapobiegania poważnym chorobom serca, nerek i mózgu.
  • Regularne badania krwi, wizyty u lekarza i stosowanie zaleconych leków mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia serca.
  • Zmiana stylu życia, taka jak zwiększenie aktywności fizycznej, zmniejszenie spożycia soli, rzucenie palenia i unikanie alkoholu, może również pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi.
  • Warto zwrócić uwagę na objawy wysokiego ciśnienia krwi, takie jak bóle głowy, zawroty głowy, problemy z widzeniem i duszność, i jak najszybciej skonsultować się z lekarzem w przypadku ich wystąpienia.

Treści w sekcji blogowej należy traktować jako treści informacyjno-edukacyjne i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem

Formularz

Przejdź do formularza medycznego

Zamów

Inne wpisy

Od tabletki do plastra – porównanie rodzajów antykoncepcji hormonalnej
Wirusowe zapalenie gardła – ile trwa i jak je leczyć?
Wszystko, co musisz wiedzieć o uczuleniu na gluten